1 lipca 2023 r. został odwołany stan zagrożenia epidemicznego związany z zachorowaniami na wirusa SARS-CoV-2. Na mocy rozporządzenia ministra zdrowia zostają przywrócone niektóre obowiązki pracodawcy w zakresie profilaktycznych badań lekarskich. Wiąże się to z koniecznością wykonania wszystkich zaległych badań w przedsiębiorstwie w terminie 180 dni.
Wraz z rozwojem pandemii koronawirusa miało zastosowanie szereg aktów prawnych mających również przełożenie w sferze bezpieczeństwa i higieny pracy oraz monitorowania stanu zdrowia zatrudnionych. Zatem w związku z ustawą z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zawieszono obowiązek wykonywania okresowych badań profilaktycznych pracowników. Utrzymano natomiast obowiązek kierowania osób przyjmowanych do pracy oraz przenoszonych na inne stanowiska pracy na badania wstępne, podobnie jak i obowiązek kierowania pracowników na badania kontrolne.
Okres na jaki zawieszone zostały okresowe badania profilaktyczne dotyczył zarówno stanu zagrożenia epidemicznego jak i stanu epidemii. Odwołanie w pierwszej kolejności stanu epidemii, następnie stanu zagrożenia epidemicznego wskazuje na to iż przepis ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 staje się aktualny, gdyż po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego , w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii pracownik i pracodawca mają powinność niezwłocznie wykonać zawieszone obowiązki w zakresie badań profilaktycznych w terminie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.
Kolejność kierowania na badania
Po wznowieniu obowiązku wykonywania okresowych badań profilaktycznych nasuwa się pytanie w jakiej kolejności i jakimi kryteriami pracodawca powinien kierować się w zakresie pierwszeństwa kierowania na badania okresowe. Pracodawca nie będzie miał możliwości skierowania wszystkich pracowników nie posiadających aktualnych badań na wykonanie badań jednego dnia. Spowodować by to mogło jedynie postój zakładu pracy lub niewydolność placówek służby medycyny pracy. W związku z tym iż pracodawca nie może jednego dnia skierować na badania wszystkich pracowników powinien ustalić pewną kolejność osób kierowanych na badania, biorąc jednak pod uwagę pewne kryteria. Zasady i kryteria, którymi powinien kierować się pracodawca powinny mieć charakter obiektywny, w zgodzie z równym traktowaniem pracowników. Uwzględniając wiek, zajmowane stanowiska pracy, pracodawca w pierwszej kolejności może/ powinien na badania okresowe kierować pracowników:
- starszych, zwłaszcza, u których patrząc obiektywnie stan zdrowia wskazuje na potrzebę wykonania badań okresowych,
- którzy wykonują prace szczególnie niebezpieczne,
- zatrudnionych na stanowiskach robotniczych,
- wykonujących prace przy użyciu urządzeń technicznych, o których mowa w przepisach o dozorze technicznym,
- wykonujących prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej.
Skierowanie na badania
Obowiązek przeprowadzenia badań profilaktycznych w tym wznowionych badań okresowych wiąże się z koniecznością przekazania pracownikom skierowania na badania. Czy pracownik ma otrzymać nowe skierowanie? Nie ma uzasadnienia sporządzania od podstaw skierowania na badania w przypadku gdy nie uległy zmianie postanowienia zawarte w skierowaniu dotyczące warunków pracy.
Należy pamiętać jednak o tym, iż w okresie pandemii pracodawca nie powinien był kierować pracowników na badania zatem najbezpieczniejszym rozwiązaniem będzie korekta daty skierowania na datę przypadającą po dniu 01.07.2023 r.
Natomiast jeżeli doszło do zmian w zakresie organizacji pracy, warunków środowiska pracy, pracodawca ma obowiązek od podstaw sporządzić skierowanie na badanie okresowe lub rozważyć skierowanie na badanie wstępne w przypadku gdy dany pracownik jest przenoszony na inne stanowisko.
Realizacja skierowań przez pracowników
Gdy pracownik otrzyma skierowanie na badania profilaktyczne z określonym przedziałem czasu w jakim powinien wykonać badania obowiązkiem jego jest zatem udanie się do podstawowej jednostki medycyny pracy, z którą pracodawca ma podpisaną umowę w celu przeprowadzenia badań.
Ważną sprawą jest, iż zakres wznowionych okresowych badań profilaktycznych nie będzie wyznaczany przez pracodawcę lecz wyłącznie przez lekarza przeprowadzającego badanie.
WZNOWIONE BADANIA OKRESOWE SĄ PRZEPROWADZANE NA KOSZT PRACODAWCY – W MIARĘ MOŻLIWOŚCI W GODZINACH PRACY.
Przywrócenie obowiązku badań profilaktycznych
