Zacznijmy może od definicji czym jest biuro?
Biuro – czyli pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracowników, w którym wykonywana jest praca, często praca stała, w praktyce trwająca ponad 4 godziny na dobę (łączny czas przebywania tego samego pracownika przekracza 4 godziny na dobę).
Wydaje się, że biuro jest jednym z najbezpieczniejszych miejsc pracy i nie trzeba tu stosować jakichkolwiek zasad i przepisów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, może poza obecnością apteczki oraz gaśnicy. Jednakże należy pamiętać, że biuro jest miejscem pracy tak samo jak każde inne i powinno spełniać wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
ABC BHP w biurze
Przyjrzyjmy się więc wyżej wymienionemu rozporządzeniu….
Zgodnie z działem III rozporządzenia dotyczącym pomieszczeń pracy pracodawca jest zobowiązany utrzymać takie pomieszczenia w czystości i porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto w pomieszczeniach pracy należy zapewnić odpowiednie oświetlenie – naturalne oraz sztuczne, odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczyć przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia. Od razu można wspomnieć o konieczności uwzględnienia tychże czynników szkodliwych – oczywiście jeśli takie występują na danym stanowisku w ocenie ryzyka zawodowego, a każdy pracownik powinien być z taką oceną ryzyka zapoznany na szkoleniu wstępnym BHP, a dokładnie podczas instruktażu stanowiskowego. O tym jak wygląda szkolenie wstępne BHP oraz z czego się składa pisaliśmy w jednym z naszych poprzednich artykułów – można go znaleźć tutaj → https://bhpserwis.pulawy.pl/szkolenie-wstepne-bhp/
Pomieszczenia biurowe – czyli jakie?
Zgodnie z § 19 wspomnianego rozporządzenia są one uzależnione od liczby pracujących w pomieszczeniu osób. Każda z nich musi posiadać przynajmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia i co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi. Pomieszczenie nie powinno być niższe niż 3 m, chyba że założono w nim klimatyzację albo w pokoju pracują nie więcej niż cztery osoby, a na każdą przypada min. 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia. W takim przypadku wysokość może być do pół metra mniejsza (czyli min. 2,5 m).
Natomiast jeśli pracodawca chciałby zapewnić swoim pracownikom nieco bardziej kameralne warunki, może wprowadzić w biurze podział na boksy za pomocą szklanych ścian działowych. W tym przypadku trzeba pamiętać, aby ścianki były stworzone z materiału odpornego na rozbicie albo zostały tak osłonięte, aby pracownik w razie rozbicia nie zetknął się ze ścianą i nie został zraniony.
Kolejnym aspektem któremu warto się przyjrzeć jest możliwość dostania się do środka pomieszczenia biurowego, w przypadku, kiedy pracownik do swojego miejsca pracy musi dostać się po schodach lub pochylniach, to muszą to być konstrukcje bezpieczne, nieśliskie i niepokryte pyłem. Szczegółowe wymagania dotyczące schodów i pochylni można znaleźć w przepisach techniczno-budowlanych.
Także otwory drzwiowe w biurze nie mogą być dowolne. Ich wymiar powinien być przystosowany do liczby pracowników i zgodny z Polską Normą, natomiast metody otwierania – dostosowane do przepisów techniczno-budowlanych i przeciwpożarowych. Pomiędzy pomieszczeniami nie powinno się umieszczać progów, chyba że warunki techniczne tego wymagają. Gdyby zamontowano w biurze drzwi rozsuwane, konieczne jest zadbanie o zabezpieczenie zapobiegające wypadaniu z prowadnic. Wahadłowe drzwi powinny być natomiast przezroczyste albo wyposażone w przezroczyste panele i oczywiście wykonane z materiału odpornego na rozbicie oraz odpowiednio oznakowane.
Przepisy bhp w biurze zabraniają zamykania pracowników na klucz w sposób uniemożliwiający im opuszczenie pomieszczenia. W ciągu pracy muszą mieć oni możliwość wyjścia z pomieszczenia. Jeśli w biurze konieczne jest zamontowanie drzwi uniemożliwiających samodzielne wejście nieupoważnionych osób z zewnątrz, to konieczne jest wybranie takich, by mimo wszystko można było bez użycia klucza wyjść swobodnie z biura.
Oświetlenie w biurze w świetle BHP
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 r. pomieszczenia dla pracowników – w tym również pomieszczenia biurowe muszą mieć zapewnione odpowiednie oświetlenie naturalne oraz sztuczne. Wyjątek stanowią jedynie stanowiska pracy, w których ze względu na technologie produkcji oświetlenie dzienne jest niemożliwe bądź niewskazane.
W świetle rozporządzenia oświetlenie dzienne stanowiska pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności, a ponadto spełniać wymagania określone w Polskiej Normie.
Okna, świetliki i inne naświetlenia w pomieszczeniach biurowych o dużej wilgotności powietrza powinny być wykonane tak, aby zapobiegać skraplaniu się na nich pary wodnej. Pracodawca musi również zadbać o ich czystość i o to, aby przepuszczały odpowiednią ilość światła. Co bardzo ważne, światła musi być nie tylko wystarczająco, ale też – nie za dużo. Dlatego też okna i im podobne powinny być wyposażone w takie urządzenia (rolety, żaluzje, zasłony etc.) które zapobiegają nadmiernemu padaniu promieni słonecznych na stanowisko pracy. Ponadto do okien musi być także łatwy dostęp z poziomu podłogi – aby można je było swobodnie otwierać i pozostawiać w wybranej pozycji, a także w razie potrzeby bezpiecznie umyć.
Niezależnie, jak dobrze pomieszczenie pracy jest oświetlone w sposób naturalny, nieodzowne jest także zamontowanie światła elektrycznego oczywiście zgodnego z Polską Normą. Ponadto wszystkie instalacje oświetleniowe muszą być opracowane tak, aby w razie wystąpienia awarii nie narażały pracowników na wypadek. Co ważne, w przypadku pomieszczeń, które sąsiadują ze sobą np. inne pokoje, korytarze itp. – natężenie światła nie może się od siebie różnić bardziej niż w stosunku 5:1, co znacząco ogranicza szkodliwe działanie kontrastów i nagłej zmiany oświetlenia na wzrok pracowników.
Ogrzewanie i wentylacja biura w aspekcie BHP
W momencie kiedy biuro jest już odpowiednio dobrze naświetlone, konieczne jest jeszcze zadbanie o właściwą temperaturę i przepływ powietrza. Jeśli chodzi o pomieszczenia biurowe, to pracownicy muszą mieć zapewnioną temperaturę co najmniej 18 stopni Celsjusza. Przepisy bhp nie wskazują, jaka może być maksymalna temperatura panująca w biurze, lecz mimo wszystko konieczne jest zabezpieczenie biura przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia lub konwekcji. Jednocześnie biuro powinno być chronione przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz. Według badań dla efektywności naszej pracy oraz dobrego samopoczucia zalecany zakres temperatury powietrza wynosi odpowiednio zimą 20-24°C, a latem 23-26°C.
Dodatkowo w pomieszczeniu biurowym obowiązkowe jest zapewnienie wymiany powietrza, dostosowanej do potrzeb wynikających z funkcji użytkowych biura, bilansu ciepła i wilgotności oraz ewentualnych zanieczyszczeń stałych lub gazowych. Wymagania dotyczące parametrów powietrza dla powierzchni biurowych można odnaleźć w Polskiej Normie.
Jak wspomniano w kontekście przepisów wstępnych, w biurze można zamontować klimatyzację lub wentylację mechaniczną w celu doprowadzania powietrza. Takie urządzenie musi zostać oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia, nie może także powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczenia pracy. Zapis ten nie dotyczy wentylacji awaryjnej. Jeśli zamontowano w biurze wentylację nawiewną, to nawiew nie może być skierowany bezpośredni na stanowisko pracy. Pracodawca musi zadbać o odpowiednią konserwację urządzeń klimatyzacyjnych i wentylacyjnych, a także o zastosowanie środków ograniczających natężenie i rozprzestrzenianie się hałasu i drgań, które mogą wywoływać pracujące urządzenia.
Co więcej istnieje możliwość zastosowania w biurze wentylacji z recyrkulacją powietrza – w tym wypadku trzeba jednak pamiętać, że ilość powietrza świeżego nie może być mniejsza niż 10% ogólnej wartości wymienianego powietrza.
Ważnym aspektem jeśli chodzi o kwestię wentylacji biura, są pomieszczenia w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia. W takich pomieszczeniach powinna być zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były przekraczane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych substancji.
Urządzenia biurowe, a bezpieczeństwo pracy
Chyba już ostatnim elementem w aspekcie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjnych jest samo stanowisko pracy oraz urządzenia wykorzystywane do pracy w biurze. Pracownicy pracujący w biurze powinni mieć zapewnione ergonomiczne, wygodne meble, które zapewnią właściwe warunki podczas wielogodzinnej pracy przy biurku. Jeśli chodzi o urządzenia biurowe warto tu zwrócić uwagę na dobrą jakość wszystkich sprzętów – gdyż urządzenia biurowe najczęściej generują hałas, który przy dłuższym użytkowaniu może działać męcząco. Ważną cecha jest również bezpieczeństwo urządzeń, bo te najczęściej są podłączane do prądu. Dobrą praktyką jest opracowanie instrukcji bhp dla urządzeń oraz zapoznanie z nimi pracowników, którzy użytkują dany sprzęt. Zapoznając pracowników ze sprzętem zmniejszamy tym samym ryzyko wypadków w pracy.
Podsumowując
Jak widać, choć w pomieszczeniach biurowych nie zachodzi bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia, to przepisy BHP należy stosować także w tym miejscu. Zadbaj już teraz o bezpieczeństwo i zdrowie swoich pracowników administracyjnych dzięki naszym szkoleniom BHP dedykowanym specjalnie dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych. Patrz ofertę szkoleń organizowanych przez BHP SERWIS tutaj → https://bhpserwis.pulawy.pl/oferta-szkolen-bhp/szkolenie-bhp-dla-pracownikow-administracji/
