Możliwość świadczenia pracy zdalnej jest wynikiem ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. W związku z tym regulacje dotyczące pracy zdalnej znajdziemy w Kodeksie Pracy w zmianach wprowadzonych 1 grudnia 2022 r. Wykonując pracę zdalną istnieje możliwość wystąpienia zdarzenia wypadkowego. Jak zatem wygląda postępowanie powypadkowego pracownika zdalnego?
Hałas w środowisku pracy
Miejsce świadczenia pracy podczas wypadku
Zacznijmy od tego że, aby pewne zdarzenie uznane zostało jako wypadek przy pracy muszą zostać spełnione równocześnie 4 przesłanki: zdarzenie nagłe, powstające w związku z pracą, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć. Należy zwrócić uwagę na to iż definicja wypadku przy pracy nie określa miejsca wykonywania pracowniczych obowiązków. Oznacza to że, aby zakwalifikować zdarzenie jako wypadek przy pracy wcale nie musi się on wydarzyć ani w siedzibie pracodawcy, terenie zakładu pracy ani innej jednostce lokalnej przedsiębiorstwa. Zatem jeśli dojdzie do wypadku w czasie odbywania pracy zdalnej jak najbardziej może on być procedowany w kategorii wypadku przy pracy.
Zgłoszenie wypadku przy pracy
Podstawowym obowiązkiem pracownika zdalnego jest zgłoszenie zaistniałego wypadku. Jeśli stan zdrowia pracownika poszkodowanego na to pozwala zgłoszenie wypadku podczas pracy zdalnej powinno odbyć się bezzwłocznie. Bez względu na to gdzie wykonywana była praca przez pracownika zdalnego, powinien on dokonać zgłoszenia do bezpośredniego przełożonego lub pracodawcy. Jeśli stan zdrowia poszkodowanego pracownika zdalnego jest bardzo poważny zgłoszenia wypadku może dokonać domownik który był świadkiem wypadku lub inna osoba niebędąca świadkiem, lecz posiadająca niezbędne informacje o wypadku. Przepisy regulujące pracę zdalną nie określają jednak sposobu informowania o zaistniałym wypadku. Często jednak w przedsiębiorstwie obowiązuję określone procedury dotyczące postępowania w sytuacjach awaryjnych, kryzysowych. Mogą być w nich również zasady porozumiewania się z pracodawcą w takich przypadkach, m.in. w przypadku wystąpienia wypadku przy pracy.
Zespół powypadkowy
Gdy pracodawca zostanie poinformowany o zaistniałym wypadku, jego obowiązkiem jest powołanie zespołu powypadkowego, który przeprowadzi postępowanie powypadkowe określając okoliczności i przyczyny wypadku oraz czy dane zdarzenie zostanie zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. W skład zespołu powypadkowego wchodzą: pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Przepisy pozwalają na modyfikację składu zespołu powypadkowego np. gdy w firmie nie ma obowiązku powoływania służby bhp lub nie funkcjonuje społeczna inspekcja pracy.
Badanie okoliczności i przyczyn wypadku
Powołany zespół powypadkowy ma fakultatywny obowiązek sporządzić w terminie nieprzekraczającym 14 dni od dnia powiadomienia o wypadku protokół powypadkowy celem „ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy”. Biorąc pod uwagę iż miejsce wypadku znajduje się poza zakładem pracy zatem ustalenie okoliczności wypadku nie będzie przebiegało w swobodny sposób jak miałoby to miejsce na terenie zakładu pracy. Regulacje odnoszące się do pracy zdalnej wskazują na podstawowy obowiązek zespołu powypadkowego czyli przeprowadzenie oględzin miejsca wypadku. W przypadku pracy zdalnej oględziny będą miały miejsce w domu lub mieszkaniu poszkodowanego. Biorąc pod uwagę specyfikację miejsca pracy zdalnej przepisy nie umożliwiają zespołowi powypadkowemu decydowania o dacie i godzinie oględzin. Termin oględzin miejsca wypadku przy pracy zdalnej powinien zostać obustronnie ustalony przez poszkodowanego lub domownika i zespół powypadkowy.
W przypadku wystąpienia trudności lub przeszkody uniemożliwiającej sporządzenie protokołu w ustawowym terminie 14 dni od dnia zawiadomienia o wypadku należy fakt ten opisać w odpowiednim punkcie protokołu podając przyczynę opóźnienia. Ważne jest iż poszkodowany pracownik lub domownik nie mają prawa by odmówić przeprowadzenia oględzin przez zespół powypadkowy. Możliwe jest jedynie negocjowanie co do terminu ich przeprowadzenia. W przypadku zgłoszenia przez poszkodowanego wypadku podczas pracy zdalnej, poszkodowany nie ma również prawa uniemożliwiać przeprowadzenia oględzin miejsca zgłoszonego wypadku.
Czynności podejmowane podczas postępowania powypadkowego:
- wysłuchanie wyjaśnień pracownika poszkodowanego, jeżeli pozwala na to stan jego zdrowia,
- sprawdzenie warunków wykonywania pracy oraz okoliczności mogących wpłynąć na powstanie wypadku,
- jeżeli istnieje konieczność należy sfotografować lub wykonać szkic miejsca wypadku,
- wysłuchanie zeznań świadków wypadku,
- w razie potrzeby zasięgnięcie opinii lekarza lub innych specjalistów w niezbędnym zakresie co do rodzaju wypadku oraz jego skutków,
- skompletowanie innych dowodów odnośnie wypadku,
- prawne zakwalifikowanie wypadku zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- określenie wniosków oraz środków profilaktycznych na stanowisku pracy zajmowanym przez poszkodowanego.
Zatwierdzenie protokołu
Po zebraniu wszystkich informacji dotyczących wypadku, zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w fakultatywnym terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku. Następnie poszkodowany tak samo jak w przypadku wypadku mającego miejsce na terenie zakładu pracy ma prawo brać czynny udział w postępowaniu powypadkowym. Pracownik poszkodowany ma prawo przed zatwierdzeniem protokołu zapoznać się z jego treścią oraz wznieść wszelkie uwagi lub zastrzeżenia. Czynny udział w postępowaniu powypadkowym umożliwia poszkodowanemu wgląd do akt postępowania. W kolejnym kroku protokół powinien zostać podpisany w sposób tradycyjny ręcznie przez członków zespołu powypadkowego i pracodawcę. Dokumentacja wypadkowa może zostać przekazywana do podpisu drogą pocztową lub za pomocą firmy kurierskiej. Pracodawca zatwierdza protokół w terminie nie dłuższym niż 5 dni od dni a jego sporządzenia. Jeżeli poszkodowany wniósł do protokołu uwagi lub zastrzeżenia pracodawca zwraca niezatwierdzony protokół zespołowi powypadkowemu w celu wyjaśnienia i uzupełnienia informacji.
Odpowiedzialność
Należy pamiętać że wszczęcie postępowania powypadkowego jest obowiązkiem pracodawcy. W przypadku zignorowania przez pracodawcę zgłoszenia wypadku przy pracy i odstąpienia od wszczęcia postępowania powypadkowego zgodnie z Kodeksem Pracy pracodawcy grozi kara grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł. Zaniechanie czynności powypadkowych może również mieć charakter przestępstw. Kodeks Karny określa iż niezawiadomienie w terminie właściwego organu państwowego o wypadku przy pracy lub nie sporządzenie i udostępnienie obligatoryjnej dokumentacji podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych lub nawet karze ograniczenia wolności.
Izabela Mosińska
Gł. Specjalista ds. BHP
Masz wątpliwości co do przepisów? Korzyści ze współpracy z firmą od BHP
BHP SERWIS MARCIN GRZELAK – współpraca w zakresie BHP KONTAKT
BHP Serwis świadczy także usługi doradcze oraz konsultacyjne w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Specjaliści firmy wspierają pracodawców w:
Opracowywaniu i aktualizacji dokumentacji BHP: Sporządzanie niezbędnych dokumentów, takich jak instrukcje dotyczące BHP, procedury awaryjne czy plany ewakuacyjne. Wprowadzaniu systemów zarządzania BHP: Wsparcie w implementacji systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, zgodnych z międzynarodowymi normami. Rozwiązywaniu kwestii związanych z BHP: Konsultacje dotyczące rozwiązywania specyficznych problemów związanych z BHP, takich jak wypadki przy pracy czy schorzenia zawodowe.
Korzyści ze współpracy z firmą BHP
Współpraca z profesjonalną firmą zajmującą się BHP, taką jak BHP Serwis, oferuje liczne korzyści. Oto kilka z najważniejszych:
Podniesienie poziomu bezpieczeństwa w miejscu pracy
Kluczową zaletą współpracy z firmą BHP jest zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dzięki specjalistycznym szkoleniom, audytom oraz ocenom ryzyka zawodowego, pracodawcy mogą wykryć i zredukować zagrożenia, co prowadzi do obniżenia liczby wypadków oraz chorób zawodowych.
Artykuł „Wypadek podczas pracy zdalnej” autorstwa Izabeli Mosińskiej porusza temat postępowania w przypadku wypadków przy pracy w kontekście pracy zdalnej. Możliwość wykonywania pracy w tej formie została wprowadzona ustawą z 2 marca 2020 r., a szczegółowe regulacje dotyczące tej formy zatrudnienia pojawiły się w Kodeksie Pracy w grudniu 2022 r.
Kluczowe punkty artykułu:
- Definicja wypadku przy pracy:
- Wypadek przy pracy musi spełniać cztery przesłanki: nagłość zdarzenia, związek z pracą, przyczyna zewnętrzna oraz skutki w postaci urazu lub śmierci.
- Miejsce zdarzenia nie ogranicza się do zakładu pracy – wypadek podczas pracy zdalnej także może zostać zakwalifikowany jako wypadek przy pracy.
- Zgłaszanie wypadku:
- Pracownik ma obowiązek bezzwłocznie zgłosić wypadek, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala. W innym przypadku może to zrobić domownik lub osoba posiadająca wiedzę o zdarzeniu.
- Pracodawca powinien być poinformowany zgodnie z wewnętrznymi procedurami firmy.
- Zespół powypadkowy:
- Pracodawca musi powołać zespół powypadkowy, który zbada okoliczności zdarzenia i zdecyduje, czy kwalifikuje się ono jako wypadek przy pracy.
- Zespół składa się z pracownika służby BHP i społecznego inspektora pracy, choć skład może być modyfikowany w zależności od struktury organizacji.
- Przebieg postępowania:
- Zespół powypadkowy ma obowiązek przeprowadzić oględziny miejsca zdarzenia, nawet jeśli jest to mieszkanie pracownika.
- Termin oględzin ustala się wspólnie z poszkodowanym lub jego domownikami.
- W trakcie postępowania zespół zbiera dowody, przeprowadza wywiady ze świadkami, analizuje warunki pracy i sporządza protokół.
- Zatwierdzanie protokołu:
- Poszkodowany ma prawo wglądu do protokołu oraz zgłaszania uwag przed jego zatwierdzeniem.
- Pracodawca musi podpisać dokument w ciągu 5 dni od jego sporządzenia, a w przypadku uwag od poszkodowanego zespół powypadkowy dokonuje niezbędnych poprawek.
- Odpowiedzialność pracodawcy:
- Zaniedbanie obowiązków związanych z postępowaniem powypadkowym grozi pracodawcy karą grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł.
- Kodeks Karny przewiduje surowsze kary, w tym ograniczenie wolności, za brak zgłoszenia wypadku lub sporządzenia wymaganej dokumentacji.
Artykuł kompleksowo omawia obowiązki pracownika i pracodawcy oraz kluczowe procedury związane z wypadkami podczas pracy zdalnej, podkreślając odpowiedzialność każdej ze stron w zapewnieniu bezpieczeństwa i zgodności z przepisami.